“ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΞΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ 1912-2012 ” * Σταύρος Τσακίρης

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΞΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

1912-2012

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Βαλκανικός Πόλεμος δεν ήταν πόλεμος κατακτητικός ούτε αποικιοκρατικός. Ήταν πόλεμος απελευθερωτικός. Τον έκαναν οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι, Ελλάδα – Σερβία – Μαυροβούνιο και Βουλγαρία, εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με στόχο την απελευθέρωση των αλύτρωτων και υπόδουλων λαών τους, οι οποίοι στέναζαν κάτω από τον Τουρκικό ζυγό. Έτσι όλοι μαζί ενωμένοι πέτυχαν το ακατόρθωτο. Θυμηθείτε την ήττα της Ελλάδας στην ατυχή μάχη στο Δομοκό, όπου οι Έλληνες ήταν μόνοι τους.

Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος άρχισε τον Οκτώβρη του 1912 και τελείωσε τον Μάρτη του 1913. Ήταν ένας πόλεμος – αστραπή, αποφασιστικός και έντονα ανταγωνιστικός μεταξύ των συμμάχων κρατών. Απαίτησε μεγάλες θυσίες και απώλειες, ήταν όμως νικηφόρος γιατί οι Τούρκοι απώλεσαν το Ευρωπαικό ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας τους με εξαίρεση την Ανατολική Θράκη. Εκεί οι μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία και Αυστροουγγαρία) δεν τόλμησαν να παρέμβουν για δικούς τους λόγους αν και έτσι προστάτευαν την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Αυτές άλλωστε καθόρισαν τα νέα σύνορα στις 15 Αυγούστου του 1913 με την Συνθήκη του Βουκουρεστίου, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα και όχι με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Αξίζει να αναφερθεί ένα παράδειγμα για να καταφανεί η αδικία που συντελέστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις: Ενώ η Βόρεια Ήπειρος απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό και η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν Έλληνες, δεν προσαρτήθηκε στην Ελλάδα, αλλά με απαίτηση της Ιταλίας και της Αυστρίας, εντάχθηκε σαν αυτόνομη περιοχή στο νεοσύστατο Αλβανικό κράτος για το οποίο οι Αλβανοί δεν πολέμησαν καθόλου. (Πρωτόκολλο της Κέρκυρας, 1914). Έκτοτε ακολούθησαν δύο ακόμη απελευθερώσεις της Βόρειας Ηπείρου – 1920 και Ελληνοϊταλικός Πόλεμος στην Αλβανία 1940-41 – αλλά οι Έλληνες πολιτικοί δεν κατόρθωσαν να πείσουν τους συμμάχους για ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου στη Μητέρα Ελλάδα.

Ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος έγινε τον Ιούνιο – Ιούλιο του 1913 ανάμεσα στους Βούλγαρους και την συμμαχία Ελλήνων και Σέρβων. Η Βουλγαρία στόχευε στην απόκτηση περισσότερων εδαφών σε βάρος των Ελλήνων και των Σέρβων. Όμως οι Βούλγαροι ηττήθηκαν παταγωδώς (Δοϊράνη, Κιλκίς, Λαχανά, Στενά Κρέσνα).

Ο ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Οι Έλληνες πολέμησαν – χάρη στο υψηλό φρόνημα που τους διακατείχε -με αποφασιστικότητα και ηρωϊσμό, με γενναιότητα και θέληση, αψηφώντας την ζωή τους. Απελευθέρωσαν την Ήπειρο και την Μακεδονία, τα Γιάννενα και την Θεσσαλονίκη. Η Ελλάδα διπλασιάστηκε σε έκταση και ο πληθυσμός από τα 2.800.000 έφτασε τα 5.000.000. Πρώτη φορά μετά την δημιουργία του ελληνικού κράτους συνέβη κάτι τέτοιο, παρότι ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων δεν άφησε την Ελλάδα να επεκτείνει τα όριά της γιατί καιροφυλακτούσαν προκειμένου να επωφεληθούν τα μέγιστα από την επικείμενη κατάρρευση του «μεγάλου ασθενούς», της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι συγγραφείς εξύμνησαν τους Βαλκανικούς πολέμους και οι ποιητές εμπνεύστηκαν από αυτούς. Αφιέρωσαν ωραία ποιήματα στην μεγάλη επιτυχία. Ένα από αυτά τα ποιήματα είναι του Αριστομένη Προβελέγγιου που είναι αφιερωμένο στον Στρατό μας. Οι δύο πρώτες στροφές είναι οι ακόλουθες:

Στο Στρατό μας

Άφησες κάθε χώρα μακρινή και κάθε γη

που της ζωής ο πόλεμος σ’ εκράτει

και πάνω στων ωκεανών τα πλάτη

έτρεξες στης Πατρίδας την κραυγή.

Ήρθες από την Ρούμελη και το Μωριά

μέσ’ από τα λαγκάδια σου τ’ αγαπημένα

ήρθες απ’ τα νησιά τα μυροβολημένα

που λούζονται στο κύμα του Βοριά.

Η πρώτη στροφή αναφέρεται στους χιλιάδες Έλληνες ξενιτεμένους, κληρωτούς και έφεδρους οι οποίοι βρίσκονταν στην Αμερική με την κήρυξη του πολέμου και έτρεξαν στην φωνή της πατρίδας και κατετάγησαν στα στρατολογικά γραφεία. Ήταν περίπου 45.000. Η δεύτερη στροφή αναφέρεται στην προσέλευση κληρωτών και εφέδρων από όλη την Επικράτεια, η οποία τότε έφτανε μέχρι την Θεσσαλία και τις Κυκλάδες. Η χώρα είχε τότε ερημώσει από τον ανδρικό πληθυσμό γιατί κατά χιλιάδες είχαν μεταναστεύσει την προηγούμενη δεκαετία, στην Αμερική κυρίως. Μαζί με τους χιλιάδες

που ήρθαν να καταταγούν, από τα ξένα ήταν και 48 Βερβενιώτες ηλικίας 20 έως 30 ετών, προερχόμενοι από την Αμερική. Ο Νικόλαος Γ. Κασκαμπάς (Τσάρλεστος), με την ισχυρή μνήμη που τον διέκρινε, κατέγραψε το 1986 τα ονόματα όλων αυτών που ανταποκρίθηκαν στην φωνή της Πατρίδας. Είχε μάλιστα δύο αδέλφια τον Πάνο (Μπαταρόλα) και τον Ζαχαρία, ο οποίος έπεσε για την πατρίδα στην μάχη του Λαχανά.

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΒΕΡΒΕΝΙΩΤΩΝ

ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΣΤΟΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ

Βραχιόλας Γεώργιος Πετ.

Βραχιόλας Στυλιανός Πετ.

Βελισάρης Ανδρέας Κ.

Γαλάνης Ιωάννης Κ.

Γαλανης Ηλίας Γ.

Γαλάνης Ιωάννης Β.

Γκαύρος Χρήστος Ν. *1

Γκαύρος Κ. Π.

Γκατζιώρης Α.Δ.

Γκατζιώρης Παντ. Δ.

Διαμαντόγιαννης Γ. Δ.

Διαμαντόγιαννης Φ. Δ. *2

Κασκαμπάς Π. Γ.

Κασκαμπάς Ζαχαρίας Γ. *3

Κασκαμπάς Κ. Ν.

Καραμπάτσος Κ. Δ.

Κούβαλης Θεοφάνης Π.

Κούβαλης Δ. Π.

Κούβαλης Ιωάννης Χαρ.

Κούβαλης Κ. Ν.

Κούβαλης Παν. Αθ.

Κούβαλης Ιωάν. Δ.

Λιλής Νικ. Γ.

Λιλής Παν. Αθ.

Μπούζιος Δημ. Γ.

Μπούζιος Δημ. Θ. *4

Μουρλούκος Γ.Δ.

Μουγγόγιαννης Ν.Κ.

Οικονόμου Γ. Π.

Παπαϊωάννου Κ.Ι

Πάπαλος Ιωάν. Δ.

Ρέστος Στυλ. Π.

Σταθόπουλος Ν. Γ.

Σιδέρης Βασ. Η. *5

Σουρραπάς Βασ. Χαρ.

Τακλής Παν. Ι.

Τσιούλος Κ. Πετ.

Τσιούλος Ν. Παρ.

Τυροβολάς Παν. Γ.

Τυροβολάς Κ. Γ.

Τυροβολάς Παν. Δ.

Τυροβολάς Ηλ. Γ.

Τσέλικας Στυλ. Κ.

Τσακίρης Δημ. Χρ.

Τσακίρης Ιωάν. Χρ.

Χασάπης Παν. Γ.

Χασάπης Παν. Π.

Φυλάρετος Διον. Ι.