Η Αρκαδία

Ετυμολογία

Πιθανότατα η ονομασία “Αρκάς” στο α’ ήμισυ της 2η χιλιετηρίδας να σήμαινε την ίδια την Αρκαδία και ακόμη ενωρίτερα να σήμαινε ολόκληρη την Πελοπόννησο καθώς η ονομασία “Άργος” μάλλον είναι παράγωγό της.

Θέση

Βρέχεται από Ανατολικά από τον Αργολικό κόλπο και από μέρος του Μυρτώου πελάγους.

Δημογραφία

Πρωτεύουσα είναι η Τρίπολη που περιλαμβάνει πέντε δήμους. Έχει 104.761 κατοίκους.

Μορφολογία

Το έδαφός της είναι κυρίως ορεινό με τα όρη Ερύμανθος, Κυλλήνη, Αροάνια, Αρτεμίσιο, Πάρνωνας, Μαίναλο.

Τα κυριότερα ποτάμια είναι ο Πηνειός, Αλφειός, Λάδωνας, Ευρώτας κ.ό. Όπως τα βουνά δεν ανήκουν ολόκληρα στο νομό Αρκαδίας, αλλά πολλά απ’ αυτά βρίσκονται στα όρια με τους άλλους νομούς, έτσι και οι ποταμοί δεν είναι αποκλειστικά της Αρκαδίας. Κοντά στον Λάδωνα, Αλφειό και το Άστρος Κυνουρίας, υπάρχουν μικρές πεδιάδες. Υπάρχουν όμως πολλά λεκανοπέδια. Κυριότερο είναι της Μεγαλόπολης που σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Λυκαίου, Ταΰγετου και Μαινάλου. Υπάρχει και η τεχνητή λίμνη του Λάδωνα.

Οικονομία

Στην Αρκαδία παράγονται κυρίως: δημητριακά, όσπρια, λαχανικά, βιομηχανικά φυτά (βαμβάκι κλπ.), πατάτες, πεπονοειδή, κτηνοτροφικά φυτά, σταφύλια, σταφίδες, ξηροί καρποί, εσπεριδοειδή, οπωρικά, σύκα, ελιές, λάδι κρασί, ξυλεία. Επίσης είναι αναπτυγμένη η κτηνοτροφία (κυρίως ιπποειδή, ορνιθοειδή, κουνέλια, κυψέλες). Επίσης διαθέτει ορυκτά μεταλλεύματα. Μεγάλα κοιτάσματα λιγνιτών, σχεδόν επιφανειακά υπάρχουν κοντά στη Μεγαλόπολη και μάρμαρα στην Τρίπολη, τη Βυτίνα και τα Δολιανά.

Υπάρχουν και ιαματικές πηγές: Γορτυνίας, Μεγαλόπολης, Κυνουρίας.

Ιστορία

Πλούσια είναι η ιστορία της Αρκαδίας. Οι κάτοικοί της θεωρούνταν κατά την αρχαιότητα σαν οι παλαιότεροι κάτοικοι της Πελοποννήσου. Επώνυμος ηγεμόνας είναι ο Αρκάδας. Από τους Μεσσηνιακούς πολέμους οι Σπαρτιάτες άρχισαν να ασκούν στην Αρκαδία επεκτατική πίεση. Στις αρχές των ιστορικών χρόνων η συμπύκνωση διάφορων συνοικισμών δημιούργησε μεγάλες πόλεις, όπως η Μαντίνεια, η Τεγέα, ο Ορχομενός κλπ. Κατά τον Γ’ Μεσσηνιακό πόλεμο και μετά τη μάχη της Μαντίνειας (418), οι Μαντινείς ηττήθηκαν από τους Σπαρτιάτες και ήταν κάτω από την επιρροή της Σπάρτης.

Μετά τη μάχη των Λεύκτρων, όμως κατάρρευσε η σπαρτιατική ηγεμονία, οπότε οι Αρκάδες απελευθερώθηκαν, αλλά μετά στράφηκαν προς τους Μακεδόνες κι ο Φίλιππος έγινε δεκτός στην Αρκαδία, το 303, όταν οι Αρκάδες παραδόθηκαν στη μακεδονική δύναμη.

Μετά από πολλά δεινά, από τα πρώτα μεταχριστιανικά χρόνια έπεσαν σε αφάνεια. Πολλές βαρβαρικές επιδρομές σημειώθηκαν από τους Γότθους, που ερήμωσαν και εξασθένησαν την περιοχή. Έτσι οι Φράγκοι δε συνάντησαν καμιά αντίσταση και την κατάλαβαν. Η Αρκαδία ακολούθησε την τύχη της υπόλοιπης Πελοποννήσου. Οι Φράγκοι ίδρυσαν πολλά φρούρια. Το 1330, η Αρκαδία ανακτήθηκε από τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο. Τα τελευταία βυζαντινά χρόνια όλη η περιοχή είχε την όψη έρημης χώρας. Το 1458 ο Μωάμεθ Β’ ο Πορθητής κατέλαβε την περιοχή.

Επί τουρκοκρατίας σημειώθηκε πρόοδος και ανάπτυξη της γεωργίας, κτηνοτροφίας. Κέντρο της περιοχής ήταν η Τρίπολη. Κατά τη β’ Βενετοκρατία όμως, τράβηξε πολλά δεινά, γι’ αυτό η δεύτερη περίοδος της τουρκοκρατίας (1715) έτυχε ευμενούς υποδοχής από τους κατοίκους. Κατά την επόμενη περίοδο, η Αρκαδία γνώρισε μεγάλη ακμή. Η Τρίπολη έγινε έδρα της Πελοποννήσου και εμπορικό και πολιτικό κέντρο του Μοριά.

Κατά την επανάσταση του 1821 έγινε θέατρο σφοδρών πολεμικών συγκρούσεων. Οι Έλληνες με αρχηγό το Θ. Κολοκοτρώνη πέτυχαν λαμπρές νίκες εναντίον των Τούρκων στο Βαλτέτσι, τα Δολιανά, τα Βέρβαινα. Με την κατάληψη της Τρίπολης (23 Σεπτ. 1821) άρχισε η απελευθέρωση της Αρκαδίας. Την περίοδο των εμφύλιων πολέμων (1823 – 1825), η περιοχή αναστατώθηκε. Από το 1825 μέχρι το 1827 υπέστη επιδρομές και καταστροφές από τους Αιγυπτίους του Ιμπραήμ. Απελευθερώθηκε οριστικά από τα τακτικά στρατεύματα του Μαιζόν (1829).