“Ηγέτες & Ηγεμόνες” * Στ.Καραματζιάνης

Ο ηγέτης, κατά τον Αριστοτέλη, υπηρετεί το κοινό καλό.

Άρχει πείθοντας με το παράδειγμα του. Eίναι σοφός με την πλατωνική έννοια (ξέρει δηλαδή τι ξέρει και κυρίως, τι δεν ξέρει). Αναδεικνύεται από το έργο του, την κοινωνία και τις ιστορικές συνθήκες. Εμπνέει, ενθαρρύνει, κινητοποιεί, ξεσηκώνει, καθοδηγεί (δεν άγεται και φέρεται από δημοσκοπήσεις). Έχει συνεργάτες, όχι «περιβάλλον», και είναι εν τίνι μέτρω μοναχικός και «άφιλος». Η τακτική του μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τις συνθήκες, αλλά η στρατηγική του χαράσσεται μακροπρόθεσμα και υπηρετείται με συνέπεια.  Έχει απόψεις που μπορεί ενδεχομένως να αλλάζουν, αλλά αξίες που είναι σταθερές και εδραίες.

Ο ηγεμόνας  (υπό την μακιαβελική έννοια) υπηρετεί τη φιλοδοξία  και το συμφέρον του καθώς και τα συμφέροντα των ανθρώπων και των ομάδων που στηρίζουν την εξουσία του. Είναι ευφυής υπό την έννοια της πανουργίας. Αναδεικνύεται κληρονομικώ δικαιώματι ή/και (πλέον) με την εύνοια και την προβολή των ΜΜΕ. Άρχει, είτε με εξυπηρετήσεις σε πρόσωπα και ομάδες με κάποια ισχύ, είτε με πειθαναγκασμό-εξαναγκασμό των υπολοίπων, είτε συνηθέστερα και με τις δύο μεθόδους. Εκφοβίζει και απειλεί, υπόσχεται και εκμαυλίζει. Μοιράζει προνόμια και τιμάρια σε εμπίστους και υμνητές. Εκφράζει τις απόψεις που εκτιμά (ή που του υποδεικνύεται από τους συμβούλους «επικοινωνίας») ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη απήχηση και η «στρατηγική» του υπηρετεί την παραμονή του στην εξουσία και μόνον. Μοναδική του αξία: η φιλαρχία (Ατόπημα βασικό σύμφωνα με τον Ισαάκ τον Σύρο)

Το ελληνικό κρατικό μόρφωμα υπήρξε από συστάσεως του δέσμιο ενός ιδιότυπου «κοτζαμπασισμού», των τοπικών προυχόντων και προεστών που δεν αποδέχονταν την εξουσία του Καποδίστρια, κατ’αρχάς, και του οποίου η δολοφονία σφράγισε εν πολλοίς τη μοίρα του κράτους που τελικά οικοδομήθηκε. Σταδιακά η κεντρική εξουσία ισχυροποιήθηκε έναντι των τοπικών αρχόντων, αλλά η νοοτροπία των κοτζαμπάσηδων δεν ξεριζώθηκε ποτέ. Η πλειονότητα των πολιτικών αρχηγών έμαθαν να λειτουργούν περισσότερο ως φύλαρχοι-γενάρχες και λιγότερο ως ηγέτες. Οι πολιτικές οικογενειακές δυναστείες ήταν και είναι νομοτελειακό φαινόμενο σε μια κοινωνία που δεν εκπαιδεύθηκε να αναζητά ηγέτες, αλλά προστάτες. Το φαινόμενο δε της επικράτησης των ηγεμόνων έναντι των ηγετών, δεν αφορά μόνο την πολιτική (με τη στενή έννοια του όρου), αλλά σχεδόν κάθε έκφανση της κοινωνικής μας ζωής: τη δημόσια διοίκηση, το στράτευμα, το πανεπιστήμιο, την εκκλησία, τον αθλητισμό, την επιχειρηματικότητα. Το αποτέλεσμα είναι, ότι έχουμε περίσσευμα κρατισμού και έλλειμμα κράτους, περίσσευμα εκπαίδευσης και έλλειμμα παιδείας, περίσσευμα προπαγάνδας και έλλειμμα ενημέρωσης, περίσσευμα λαϊκισμού και έλλειμμα δημοκρατίας, περίσσευμα ατσιδοσύνης, επιχειρηματικής μαγκιάς και διαπλοκής και έλλειμμα εξωστρεφούς και δυναμικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας.

Το βασικό χαρακτηριστικό του ηγέτη (από όσα προαναφέρθηκαν) είναι η προσήλωση του σε ένα σύστημα αξιών που τον υπερβαίνει (Ταπείνωση σε κάτι πάνω από οτιδήποτε). Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που σοβαρό έλλειμμα ηγετών υπάρχει σε όλη την Ευρώπη: η Ευρώπη δείχνει να έχει εγκαταλείψει τις βασικές της αξίες, το να υπηρετεί τον άνθρωπο, τη δημοκρατία, την προσήλωση στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη. Υπάρχουν και άλλες σημαντικές παράμετροι που συμβάλλουν (media-κρατία, διαπλοκή πολιτικής με επιχειρηματικά-χρηματοοικονομικά συμφέροντα, λέσχες & μασονία κ.α.), αλλά η κύρια αιτία που δεν αναδεικνύονται ηγέτες ούτε αυτές τις κρίσιμες ιστορικές στιγμές (διαψεύδοντας τις θεωρίες περί ιστορικών νομοτελειών και αναγκαιοτήτων) είναι η αλλοτρίωση των βασικών αξιών στο βωμό του ατομοκεντρισμού και της αδιαφορίας για τον συνάνθρωπο.

Όταν κάνουμε την αυτοκριτική μας και επανακαθορίσουμε τις αξίες μας, ηγέτες θα προκύψουν ξανά.

Ως τότε θα μας κυβερνούν ηγεμόνες.

Αναρτήθηκε γιά προβληματισμό.

Στ.Καραματζιάνης